BLOG | Ημικρανία

Βικελής Μιχάλης, Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD, Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος 

Ακούστε αυτό το άρθρο

Πώς εξηγείται και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Η ημικρανία εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες, επηρεάζοντας σε πολλές περιπτώσεις και την ποιότητα ζωής τους. Πού οφείλεται, όμως, αυτή η «προτίμηση» της ημικρανίας στο γυναικείο φύλο και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Ο ρόλος των ορμονών

Η αυξημένη συχνότητα της ημικρανίας στο γυναικείο φύλο πιθανότατα οφείλεται στο ότι οι φυσιολογικές διακυμάνσεις των γυναικείων ορμονών μπορούν να πυροδοτούν κρίσεις ημικρανίας σε άτομα με το κατάλληλο γενετικό υπόβαθρο. Ακόμα περισσότερο, σε καταστάσεις όπως η περί-εμμηνοπαυσιακή περίοδος, όπου υπάρχουν ορμονικές αναστατώσεις, αλλά και διάφορες παθολογικές καταστάσεις που διαταράσσουν τις γυναικείες ορμόνες, η ημικρανία συνήθως πυροδοτείται ακόμα περισσότερο.

Οι ορμονικοί παράγοντες είναι ιδιαίτερα καθοριστικοί για τη συχνότερη εκδήλωση ημικρανίας στις γυναίκες. Στην παιδική ηλικία, η ημικρανία εμφανίζεται με περίπου ίδια συχνότητα και στα δύο φύλα. Η μεγάλη αύξηση της συχνότητας στο γυναικείο φύλο συμβαίνει κατά την εφηβεία, όταν ξεκινάει και ο ορμονικός κύκλος των γυναικών.

Επίσης, οι περισσότερες γυναίκες με ημικρανία μπορεί να παρατηρούν κάποια συσχέτιση του μηνιαίου κύκλου τους με την εμφάνιση κρίσεων ημικρανίας, οι οποίες γενικά είναι πιο πιθανόν εμφανιστούν είτε κοντά στην περίοδο, είτε κοντά στην ωορρηξία. Στην αρκετά συχνή περίπτωση που σε μία γυναίκα οι κρίσεις της ημικρανίας εμφανίζονται αποκλειστικά και μόνο σε χρονική συσχέτιση με την περίοδό της, μιλάμε για την ονομαζόμενη «αποκλειστικά καταμήνια ημικρανία».

Η επίδραση στην καθημερινότητα

Μια κρίση ημικρανίας, ειδικά αν μείνει χωρίς θεραπεία ή αν η θεραπεία είναι ανεπαρκής, μπορεί να διαταράξει σημαντικά τη δυνατότητα λειτουργικότητας για ώρες ή ακόμα και για λίγες μέρες. Έτσι, πολλές γυναίκες με ημικρανία μπορεί να αναγκάζονται, κατά τη διάρκεια των κρίσεων, σε απουσία από την εργασία, αλλά και την κοινωνική, οικογενειακή και προσωπική ζωή. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να είναι παρούσες, αλλά πραγματικά με μειωμένη λειτουργικότητα και, ουσιαστικά, υποφέροντας.

Επίσης, ο φόβος μιας επερχόμενης κρίσης συχνά οδηγεί στην αποφυγή δραστηριοτήτων, οι οποίες ενδεχομένως να πυροδοτήσουν κρίση, ή στις οποίες δεν θα είναι εύκολη η λειτουργικότητα αν εμφανιστεί μια κρίση.

Τέλος, υπάρχουν περιπτώσεις, κατά τις οποίες η ένταση των κρίσεων της ημικρανίας οδηγεί σε φόβο ότι ίσως ο πονοκέφαλος είναι ανησυχητικός ή επικίνδυνος πυροδοτώντας και ένα μόνιμο άγχος, ακόμα και παρά το ότι η διάγνωση της ημικρανίας έχει επιβεβαιωθεί από γιατρό.

Υπάρχει θεραπεία;

Για την ημικρανία δεν υπάρχει ριζική θεραπεία. Υπάρχουν, ωστόσο, θεραπευτικές στρατηγικές, με τις οποίες το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί πολύ αποτελεσματικά. Έτσι, υπάρχουν ειδικά αντι-ημικρανικά αναλγητικά φάρμακα, καθώς και προληπτικές θεραπείες που μειώνουν τη συχνότητα, αλλά και τη βαρύτητα και διάρκεια των κρίσεων ημικρανίας.

Σε κάθε περίπτωση μιας κρίσης ημικρανίας, η κατάλληλη αναλγητική αγωγή θα πρέπει να λαμβάνεται έγκαιρα. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό το επιλεγμένο φάρμακο να μπορεί να σταματά πλήρως την κρίση της ημικρανίας, και όχι απλώς να ανακουφίζει από τον πόνο για λίγο, καθώς σε αντίθετη περίπτωση είναι πιθανό πολύ σύντομα να υπάρξει υποτροπή και ανάγκη για λήψη μιας επόμενης δόσης. Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε ότι το παυσίπονο δρα σωστά, όταν μέσα σε μία ή δύο ώρες έχει σταματήσει πλήρως την κρίση ημικρανίας. 

Η έγκαιρη λήψη της αναλγητικής αγωγής πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα. Συχνά πολλές γυναίκες, λόγω της απαιτητικής καθημερινότητας και των υποχρεώσεων τους, λαμβάνουν την αγωγή αφού η ημικρανία εκδηλωθεί στην πλήρη έκτασή της. Ωστόσο, τα περισσότερα αναλγητικά έχουν αρκετά μειωμένη αποτελεσματικότητα αν ληφθούν με καθυστέρηση, η οποία μειώνεται ακόμα περισσότερο, αν έχει ήδη ξεκινήσει το αίσθημα της ναυτίας ή του εμετού, το οποίο παρατηρείται σε πολλές περιπτώσεις γυναικών με ημικρανία.

Πολλές γυναίκες, δε, προσπαθώντας να μειώσουν τη χρήση των αναλγητικών, τείνουν να καθυστερούν τη λήψη ή να ξεκινούν με λήψη ενός θεωρουμένου ήπιου αναλγητικού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτή η στρατηγική δεν αποδίδει, και η λήψη ενός ισχυρότερου αναλγητικού είναι αναπόφευκτη. Προφανώς, η κατάσταση θα είχε εξελιχθεί καλύτερα, αν το αποτελεσματικότερο φάρμακο είχε ληφθεί νωρίτερα.

Στην ημικρανία πολλές φορές εφαρμόζονται και προληπτικές θεραπείες, οι οποίες έχουν σκοπό να μειώσουν τη βαρύτητα, τη συχνότητα και την ένταση των κρίσεων. Οι προληπτικές θεραπείες, στις οποίες στρέφονται πολλές γυναίκες, μπορεί να είναι φαρμακευτικές, αλλά και μη φαρμακευτικές, με χρήση βιταμινών και συμπληρωμάτων διατροφής.

Επίσης, τα τελευταία χρόνια μία γενιά από νέα φάρμακα για την ημικρανία, μονοκλωνικά αντισώματα, έχει δώσει πολλές ελπίδες. Οι σχετικές μελέτες, στις οποίες αθροιστικά συμμετείχαν χιλιάδες άνθρωποι, έδειξαν ένα παρόμοιο προφίλ θετικών αποτελεσμάτων: σημαντική μείωση της συχνότητας της ημικρανίας, μετά τη χορήγηση ορισμένων μηνών,  αντίστοιχη μείωση της έντασης και της διάρκειας των κρίσεων, καθώς και μείωση της χρήσης αναλγητικών. Συνολικά, και η ποιότητα ζωής των γυναικών βελτιώθηκε σημαντικά.

Ο ρόλος των καθημερινών συνηθειών

Υπάρχουν περιπτώσεις που ο τρόπος ζωής ή συγκεκριμένα ερεθίσματα επιβαρύνουν ή πυροδοτούν κρίσεις ημικρανίας. Όταν τα ερεθίσματα αυτά εντοπίζονται, σωστό είναι να γίνονται οι κατάλληλες διορθωτικές κινήσεις.

Επιπροσθέτως, σε γενικές γραμμές, ένας ισορροπημένος τρόπος ζωής με αρκετό ύπνο, τακτική άσκηση, σωστή διατροφή και καλή ενυδάτωση, παίζει προστατευτικό ρόλο απέναντι στις ημικρανίες.

Πηγές αναφοράς

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/migraine-headache/symptoms-causes/syc-20360201
https://newsnetwork.mayoclinic.org/discussion/menstrual-migraines/
https://emedicine.medscape.com/article/1142556-overview
https://americanheadachesociety.org/wp-content/uploads/2018/05/Vincent_Martin_-_Menstrual_Martin-1.pdf
https://migrainetrust.org/understand-migraine/types-of-migraine/menstrual-migraine/
https://americanmigrainefoundation.org/resource-library/menstrual-migraine-treatment-and-prevention/
https://www.headaches.gr/interesting-news/vivlio-imikrania-kai-alles-kefalalgies.html
https://www.kefalalgies.gr/el/headaches/a-book-for-headaches.html

EMG/CORP_SITE_BLOG/10-2021