BLOG | Εταιρικά Νέα

Άρθρο του Σπύρου Φιλιώτη, στο αφιέρωμα της υγείας στην Κυριακάτικη Δημοκρατία & την Εστία

Περισσότεροι από 55 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, και 250.000 στη χώρα μας, ζουν σήμερα με άνοια, με το 60-70% των περιπτώσεων να αφορούν στη νόσο Αλτσχάιμερ. Λίγες προκλήσεις είναι τόσο σημαντικές όσο αυτές της νόσου Αλτσχάιμερ.

Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός γερνάει, ο επιπολασμός της άνοιας, περιλαμβανομένης της νόσου Αλτσχάιμερ αυξάνεται, ασκώντας τεράστια πίεση στους ασθενείς, στις οικογένειές τους και στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.

H νόσος Αλτσχάιμερ συχνά διαγιγνώσκεται πολύ αργά. Η πρώιμη διάγνωση πρέπει να βελτιωθεί ώστε να διασφαλιστούν εκείνες οι ουσιώδεις παρεμβάσεις στους ασθενείς, οι οποίες μπορούν να έχουν μεγάλη επίδραση στην εξέλιξη της νόσου.

Ο χρόνος για δράση είναι τώρα. Φανταστείτε να παρακολουθείτε κάποιον που αγαπάτε να χάνει αργά τις μνήμες του, ξεχνώντας ονόματα, πρόσωπα και στιγμές που κάποτε καθόρισαν τη ζωή του. Αυτή είναι η πραγματικότητα για εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν με την νόσο Αλτσχάιμερ, μια προοδευτική νευροεκφυλιστική κατάσταση και κύρια αιτία της άνοιας.

Παρά την καταστρεπτική της επίδραση, η νόσος Alzheimer συχνά υποδιαγιγνώσκεται. Kατά μέσο όρο χρειάζονται σχεδόν τρία χρόνια από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι να δοθεί μία διάγνωση, ενώ μέχρι και το 75% των ανθρώπων που ζουν με άνοια παγκοσμίως μπορεί να μη διαγνωστούν ποτέ.

Μία νέα πολυεθνική έρευνα καταγράφει τις απόψεις και εμπειρίες από κλινικούς γιατρούς σε χώρες της Ευρώπης και πέρα από αυτήν. Τα ευρήματα αναδεικνύουν έναν αριθμό βασικών εμποδίων που κρατούν τους ασθενείς μακριά από μία πρώιμη διάγνωση της άνοιας.

Ένας κύριος παράγοντας είναι η ευρέως διαδεδομένη παρανόηση ότι η απώλεια μνήμης είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Το 43% των ειδικών δηλώνουν ότι οι ασθενείς θεωρούν τη γνωσιακή τους έκπτωση ως μέρος της φυσιολογικής γήρανσης. Τέτοιες παρανοήσεις, σε συνδυασμό με το στίγμα που σχετίζεται με την άνοια, μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστερημένη αναγνώριση των συμπτωμάτων της άνοιας και σε επιφυλακτικότητα στην αναζήτηση ιατρικής συμβουλής.

Ταυτόχρονα σχεδόν το 40% των επαγγελματιών της πρωτοβάθμιας φροντίδας αναφέρουν ότι δεν αισθάνονται σιγουριά στο να διαγνώσουν άνοια και ότι χρειάζονται πρόσβαση σε περαιτέρω εκπαίδευση και διαγνωστικά εργαλεία για να αναγνωρίσουν καλύτερα την άνοια κατά τα πρώιμα στάδια της. Επιπλέον, οι παραπομπές σε ειδικούς είναι συχνά αργές και μπορεί να προκαλέσουν επιπρόσθετες καθυστερήσεις.

Ο έλεγχος βιοδεικτών, ο οποίος μπορεί να ανιχνεύσει βασικές βιολογικές αλλαγές στον εγκέφαλο και να βοηθήσει στην επιβεβαίωση μιας διάγνωσης Αλτσχάιμερ στη πρώιμη φάση της, ελάχιστα χρησιμοποιείται. Μόνο το 20% των ασθενών υποβάλλονται σε τεστ βιοδεικτών για την επιβεβαίωση της παθολογίας Αλτσχάιμερ παρά την αναγνωρισμένη αξία τους.

Επιπλέον, η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι τίποτα ουσιαστικό δεν μπορεί να γίνει για την θεραπεία ή την επιβράδυνση της εξέλιξης της ασθένειας δρα ανασταλτικά στην κλινική διαχείριση της.

Όμως τώρα τα δεδομένα αλλάζουν και υπάρχει ελπίδα. Η πολύχρονη ερευνητική προσπάθεια πολλών εταιρειών μεταξύ των οποίων και της Lilly, μας οδηγεί στην επανεξέταση της νόσου με νέα γνώση και νέες θεραπευτικές επιλογές.

Η κατανόηση της νόσου και η ανακάλυψη νέων βιοδεικτών με βάση το αίμα μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη διάγνωση και στην έγκαιρη θεραπευτική προσέγγιση.

Νέες - τροποποιητικές της νόσου - θεραπείες, προσφέρουν την προοπτική επιβράδυνσης της εξέλιξης της νόσου Alzheimer, αν η ασθένεια εντοπιστεί και διαγνωστεί αρκετά νωρίς.

Σήμερα, βρισκόμαστε σε ένα ιστορικό ορόσημο στη διαχείριση της νόσου, με νέα καινοτόμα φάρμακα να είναι ήδη εγκεκριμένα και διαθέσιμα σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Σύντομα θα είναι διαθέσιμα και στη χώρα μας. Τα φάρμακα αυτά αφαιρούν από τον εγκέφαλο τις πλάκες του β-αμυλοειδούς πεπτιδίου που ενοχοποιείται για την εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ.

Αυτές οι επιστημονικές εξελίξεις τροποποιούν σημαντικά το τι θα μπορούσε να σημαίνει η πρώιμη διάγνωση για τους ασθενείς – ανοίγοντας ένα νέο παράθυρο ευκαιρίας στη φροντίδα, τη θεραπευτική αντιμετώπιση και την υποστήριξη τους, τότε που έχει τη μεγαλύτερη σημασία.

Όταν η νόσος Αλτσχάιμερ εντοπίζεται στα πρώιμα στάδια, οι άνθρωποι μπορούν να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντός τους, ενώ έχουν ακόμα τη γνωστική ικανότητα να το κάνουν. Η πρώιμη διάγνωση θα μπορούσε να επιτρέψει στα άτομα αυτά να πάρουν ενημερωμένες αποφάσεις, να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους και να έχουν πρόσβαση στη φροντίδα και την υποστήριξη που χρειάζονται, με καλύτερη ποιότητα ζωής.

Πίσω από κάθε καθυστερημένη διάγνωση, υπάρχει ένα άτομο που αγωνίζεται με τη νόσο χωρίς απαντήσεις.

Χρειάζονται να γίνουν παρεμβάσεις σε τέσσερις βασικούς άξονες:

• Πρώιμη εντόπιση της νόσου Alzheimer από τους γιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας με βελτίωση της εκπαίδευσης τους και βελτίωση των παραπομπών των ασθενών σε ειδικούς γιατρούς για έγκαιρη διάγνωση.
• Αύξηση της χρήσης βιοδεικτών που μπορεί να υποστηρίξει την πιο πρώιμη και ακριβή διάγνωση, βοηθώντας τους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση στην φροντίδα, όταν αυτή μπορεί να κάνει τη μεγαλύτερη διαφορά.
• Η μείωση του στιγματισμού είναι απαραίτητη για να ενθαρρυνθεί η έγκαιρη επαφή των ασθενών με τους επαγγελματίες υγείας.
• Διασφάλιση ότι η καινοτομία θα φτάνει στους ασθενείς. Η έγκαιρη διάγνωση πρέπει να συνοδεύεται από δίκαιη πρόσβαση στις νέες αναδυόμενες θεραπείες ώστε όσοι πληρούν τα κριτήρια να μπορούν να επωφεληθούν από την πρώιμη παρέμβαση.

Για πρώτη φορά, υπάρχουν νέες, πολλά υποσχόμενες θεραπείες που δίνουν ελπίδα στους ασθενείς και τους οικείους τους. Τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης πρέπει τώρα να αντιμετωπίσουν την πρόκληση εξασφαλίζοντας πρώιμη, κατάλληλη και δίκαιη πρόσβαση στη διάγνωση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ.